Katedra Zoologii i Ekologii Kręgowców
Profesor Michał Wojciechowski został powołany na trzyletnią kadencję do roli eksperta National Research Foundation Republiki Południowej Afryki.
National Research Foundation (NRF) jest agencją rządową RPA zajmująca się badaniami i rozwojem nauki. NRF finansuje badania, rozwój najwyższej klasy potencjału ludzkiego i krytycznej infrastruktury badawczej w celu promowania zdobywania wiedzy we wszystkich dziedzinach nauki.
Serdecznie gratulujemy Panu Profesorowi !!!
https://www2.ncn.gov.pl/baza-ofert/?akcja=wyswietl&id=224345
https://www2.ncn.gov.pl/baza-ofert/?akcja=wyswietl&id=224344
Uwaga! Praca szuka człowieka!
https://www2.ncn.gov.pl/baza-ofert/?akcja=wyswietl&id=224333
V Polskie Sympozjum Herpetologiczne
W dniach 25-26 listopada 2023 r. dr Krzysztof Kowalski uczestniczył w V Polskim Sympozjum Herpetologicznym, które odbyło się na Wydziale Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego. W Sympozjum wzięło udział 42 uczestników czynnych, którzy wygłosili 18 referatów i zaprezentowali 11 posterów. Dr Kowalski zaprezentował wyniki swoich badań dot. funkcjonowania przyusznych gruczołów jadowych ropuch i wygłosił referat pt. „Analiza funkcji biologicznych i sieci interakcji pomiędzy białkami w przyusznych gruczołach jadowych ropuchy szarej (Bufo bufo)”.
Galerię zdjęć z sympozjum dostępna jest pod linkiem: https://www.facebook.com/PSHerpetologiczne?locale=pl_PL
Dr Anna Przybylska-Piech rozbija bank!
Noc Nietoperzy w Górznie
26 sierpnia przypada Międzynarodowa Noc Nietoperzy. To świetna okazja dla lepszego poznania tych latających ssaków! W związku z tym dr Krzysztof Kasprzyk i dr hab. Michał Wojciechowski, prof. UMK, wzięli udział w spotkaniu zorganizowanym przez Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy. Zainteresowanych nietoperzami nie brakowało! Pod okiem pracowników Parku uczestnicy budowali skrzynki, które będą schronieniami dla tych ssaków na terenie Górzna i okolic. Wysłuchali również prelekcji dr. Kasprzyka dotyczącej biologii nietoperzy, a także mieli możliwość zobaczyć jak się je odławia, jak oznacza do gatunku, rozpoznaje ich płeć i wiek. Bardzo cieszymy się, że tak wiele osób, szczególnie dzieci, chce poznać te niesamowite zwierzęta! Dziękujemy pracownikom Górznieńsko-Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego za przygotowanie imprezy oraz za zaproszenie naszych chiropterologów.
Do zobaczenia na przyszłorocznej Międzynarodowej Nocy Nietoperzy!
Nowy artykuł dr. Krzysztofa Kowalskiego w czasopiśmie Animal Cognition
Czarna barwa kijanek ropuchy szarej jest często uznawana za ubarwienie aposematyczne, które ma ostrzegać drapieżnika przed toksycznością kijanek. Wyniki najnowszych badań dr. Krzysztofa Kowalskiego opublikowane we współpracy z naukowcami z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu na łamach czasopisma Animal Cognition przeczą tej hipotezie. Badacze analizowali drapieżnictwo karasia na normalnych (czarnych) i albinotycznych kijankach ropuchy szarej, które nie różniły się toksycznością ani aktywnością ruchową. Wyniki badań pokazały, że czarne ubarwienie kijanek nie pełni funkcji ostrzegawczej dla drapieżnika, ponieważ karasie z jednakową częstotliwością atakowały czarne i albinotyczne kijanki. Jednak pierwszy kontakt z toksyczną skórą kijanek, zarówno czarnych jak i albinotycznych, sprawia, że przy kolejnych kontaktach karasie polują na kijanki z większą ostrożnością i znacznie krócej trzymają je w pysku. Wyniki badań sugerują, że to kontakt z toksynami a nie ubarwienie kijanek ma znaczenie w unikaniu kijanek przez drapieżnika i w zmniejszeniu presji drapieżniczej.
Więcej o wynikach badań można przeczytać tutaj: https://link.springer.com/article/10.1007/s10071-023-01815-9
Studenci I roku biologii na zajęciach terenowych w Borach Tucholskich
Nagroda Rektora dla mgr Anny Kowalczewskiej
Mgr Anna Kowalczewska otrzymała dziś (28.06.23) Indywidualną Nagrodę JM Rektora UMK, za osiągnięcia w pracy zawodowej w roku 2022.
Nagroda Rektora dla dr. Krzysztofa Kowalskiego
Dr Krzysztof Kowalski otrzymał wyróżnienie Rektora UMK za osiągnięcia organizacyjne w roku 2022. Podstawą wniosku o nagrodę było uzyskanie przez dr. Kowalskiego grantu badawczego 23 edycji konkursu OPUS Narodowego Centrum Nauki pt. “Kompromis w alokacji energii pomiędzy produkcją toksyn a utrzymaniem somatycznym u toksycznych zwierząt” oraz pełnienie przez niego funkcji przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego Olimpiady Biologicznej w Toruniu.
Nowy artykuł dr. Krzysztofa Kowalskiego we Frontiers in Zoology
W czasopiśmie Frontiers in Zoology ukazał się właśnie artykuł dr. Krzysztofa Kowalskiego dotyczący produkcji toksyn i funkcjonowania gruczołów jadowych ropuchy szarej Bufo bufo. Celem badań było poznanie procesów regulujących syntezę i wydzielanie toksyn produkowanych w gruczołach przyusznych ropuchy. Toksyny są skuteczną obroną chemiczną przeciwko drapieżnikom i mikroorganizmom, a ich produkcja jest kosztowna energetycznie. Podczas regeneracji toksyn ropuchy są tej obrony pozbawione, co naraża je na większe niebezpieczeństwo ze strony drapieżników. Jakie procesy zachodzą w gruczołach jadowych ropuch? Jaką rolę pełnią w tych procesach poszczególne białka zawarte w gruczołach? Tego wszystkiego możecie dowiedzieć się z artykułu: Proteins from toad’s parotoid macroglands: do they play a role in gland functioning and chemical defence?
Kowalski K, Marciniak P, Rychlik L. 2023. Proteins from toad’s parotoid macroglands: do they play a role in gland functioning and chemical defence?. Front Zool 20, 21 (2023). https://doi.org/10.1186/s12983-023-00499-8,
fot. A.Kowalczewska
Borowiaczek w Borach Tucholskich !
Zajęcia terenowe dla kierunku Global Change Biology
Nowy artykuł w BioEssays
Dr Anna Przybylska-Piech i dr hab. Michał Wojciechowski, prof. UMK są współautorami najnowszego artykułu opublikowanego w czasopiśmie BioEssays. Artykuł jest efektem pracy wielu naukowców z różnych dziedzin biologii i medycyny, m.in.: fizjologii na poziomie organizmu i komórki, nauk o sporcie, żywieniu człowieka, ewolucji i ekologii. Praca ta jest próbą zrozumienia zmienności tempa metabolizmu na poziomie wenątrz- i międzygatunkowym.
https://onlinelibrary.wiley.com/toc/15211878/0/0
Nowa studentka-stypendystka w grancie NCN OPUS-23
Pani Natalia Kalwasińska została zatrudniona w grancie NCN OPUS-23 Kompromis w alokacji energii pomiędzy produkcją toksyn a utrzymaniem somatycznym zwierząt, którego kierownikiem jest dr Krzysztof Kowalski.
Pani Natalia jest studentką III roku biologii. Jej naukowe zainteresowania dotyczą analiz biochemicznych oraz ekologii. Wielkimi pasjami Pani Natalii są astronomia oraz fotografia przyrodnicza.
Wyprawa przyrodnicza w Kasztelani Ostrowskiej
W sobotę 25 marca 2023 r. ponad dwudziestu miłośników natury zgromadziło się na wyprawie wiodącej wśród falistych pagórów i mokrych dolin koło Kociałkowej Górki w południowej części Kasztelani Ostrowskiej (k. Pobiedzisk w woj. wielkopolskim). Wyprawa zorganizowana została przez Macieja Jędrzejczaka, Natalię Jędrzejczak oraz Barbarę Kudławiec ze Stowarzyszenia Kasztelania Ostrowska. Gościem specjalnym wydarzenia był dr Krzysztof Kowalski, pracownik naszej Katedry. Uczestnicy wyprawy mieli szansę zobaczyć rzadkie gatunki grzybów i roślin, takie jak wawrzynek wilczełyko czy łuskiewnik różowy. Dr Kowalski opowiadał o jadowitych ryjówkach i płazach, które właśnie rozpoczęły okres godowy. Spotkanie było dobrą okazją do wymiany myśli o ochronie przyrody oraz wzmocnienia więzi z naturą.
Pełna fotorelacja i opis wydarzenia na stronie Kasztelanii Ostrowskiej:
Autorzy zdjęć: Natalia Jędrzejczak, Maciej Jędrzejczak
Wykład o ryjówkach w Akademii Młodych Przyrodników w Lednogórze
W piątek 24 marca 2023 r. dr Krzysztof Kowalski z naszej Katedry wygłosił wykład o ryjówkach dla najmłodszych uczestników Akademii Młodych Przyrodników prowadzonej przez Stowarzyszenie Kasztelania Ostrowska w Lednogórze.
Podczas spotkania Młodzi Przyrodnicy poznali najmniejszą na świecie ryjówkę gabońską, która osiąga masę ciała zaledwie 1,4 g, oraz nauczyli się jak odróżnić ryjówkę od myszy. Dowiedzieli się dlaczego ryjówki są wiecznie głodne i w jakim celu „kurczą się” na zimę. Poznali też jadowite ryjówki, w tym występujące w Polsce rzęsorka rzeczka i mniejszego oraz ryjówkę aksamitną. Jadowitość tej ostatniej została potwierdzona w zeszłym roku przez dr. Krzysztofa Kowalskiego po upływie ponad 400 lat!
Wykład cieszył się dużym zainteresowaniem i, pomimo młodego wieku uczestników, wzbudził wiele ciekawych i nurtujących pytań.
Pełną fotorelację i opis wydarzenia można znaleźć na stronie Kasztelanii Ostrowskiej:
Zdjęcia: Maciej Jędrzejczak
Stypendium dla studenta w ramach projektu NCN OPUS-23
Wysokość stypendium: 5000 PLN/miesiąc (brutto/brutto)
Czas realizacji stypendium: 12 miesięcy (z możliwością przedłużenia na kolejny rok)
Tytuł projektu: Kompromis w alokacji energii pomiędzy produkcją toksyn a utrzymaniem somatycznym u toksycznych zwierząt
Opis projektu: W ramach projektu zamierzamy określić wpływ regeneracji jadu na wydatkowanie energii oraz zbadać kompromis pomiędzy produkcją toksyn a obroną immunologiczną u toksycznych zwierząt. Wyniki badań pozwolą nam poznać rolę toksyn w procesach fizjologicznych kręgowców oraz zrozumieć wpływ regeneracji toksyn na funkcjonowanie płazów w ich naturalnym środowisku.
Link do projektu: https://www.ncn.gov.pl/sites/default/files/listy-rankingowe/2022-03-15-ako9z8/streszczenia/555366-pl.pdf
Wymagania:
- Student III roku studiów I stopnia lub I/II roku studiów II stopnia (na dzień 1 października 2022 r.) na kierunkach biologia, biotechnologia, diagnostyka molekularna, biochemia, weterynaria, farmacja lub pokrewne
- Znajomość podstawowych technik laboratoryjnych
- Dobra znajomość języka angielskiego
- Chęć do pracy ze zwierzętami
- Zainteresowanie ekologią, fizjologią ekologiczną zwierząt, toksynologią
Opis zadań:
- Odłowy zwierząt w terenie i opieka nad zwierzętami
- Przygotowanie do badań
- Udział w doświadczeniach (respirometria, chromatografia, spektrometria mas, analizy immunologiczne)
- Analiza danych
- Możliwość realizacji pracy dyplomowej
Wymagane dokumenty:
- List motywacyjny
- CV zawierające informacje o osiągnięciach z uwzględnieniem dotychczas prowadzonych działań np. publikacji, wystąpień konferencyjnych, udziału w stażach, szkoleniach, kołach naukowych, projektach badawczych oraz otrzymanych nagrodach, stypendiach
- Zgoda na przetwarzanie danych osobowych do celów rekrutacji:
Zgłoszenia do konkursu należy przesłać na adres e-mail kierownika projektu dr. Krzysztofa Kowalskiego: k.kowalski@umk.pl. Wnioski niepełne lub złożone po tym terminie nie będą rozpatrywane. Szczegółowych informacji udziela dr Krzysztof Kowalski (k.kowalski@umk.pl).
Termin składania ofert: 27 marca 2023 r. (23:59)
Forma składania ofert: e-mail
Ogłoszenie wyników: 7 kwietnia 2023 r.
O zimowym monitoringu nietoperzy w telewizji !
Kanał 3 Telewizji Polskiej 15 lutego, w serwisie informacyjnym Zbliżenia wyemitował krótki materiał o zimowym liczeniu nietoperzy, w którym udział brali między innymi pracownicy naszej katedry. Zapraszamy do obejrzenia ! (materiał o nietoperzach od 04:39 min.)
KONKURS na stanowisko DOKTORANTA
Kompromis w alokacji energii pomiędzy produkcją toksyn a utrzymaniem somatycznym u toksycznych zwierząt
Termin składania ofert: 17 luty 2023 r. (14:00)
Ogłoszenie wyników: 1 marca 2023 r.
Wysokość stypendium: 5000 PLN/miesiąc (brutto)
W ramach projektu zamierzamy określić wpływ regeneracji jadu na wydatkowanie energii oraz zbadać kompromis pomiędzy produkcją toksyn a obroną immunologiczną u toksycznych zwierząt. Wyniki badań pozwolą nam poznać rolę toksyn w procesach fizjologicznych kręgowców oraz zrozumieć wpływ regeneracji toksyn na funkcjonowanie płazów w ich naturalnym środowisku.
Wymagania:
- Wykształcenie wyższe w zakresie biologii, biochemii, biotechnologii, ekologii lub pokrewne
- Doświadczenie w pracy ze zwierzętami i w laboratorium
- Dobra znajomość biologii i fizjologii kręgowców, dobra znajomość statystki
- Biegła znajomość języka angielskiego
Link do projektu: https://www.ncn.gov.pl/sites/default/files/listy-rankingowe/2022-03-15-ako9z8/streszczenia/555366-pl.pdf
Zimowy monitoring nietoperzy
Jest czwartek, 9 lutego, a my zakończyliśmy właśnie zimowe liczenia nietoperzy! Tak, tak, chiropterolodzy nie hibernują! Zimowy monitoring zaczęliśmy od Fortu IV, gdzie wraz z kołem naukowym Tetrapoda, naliczyliśmy ponad 100 nietoperzy, z 5 gatunków, w tym głównie nocki Natterera (Myotis nattereri), nocki rude (Myotis daubentonii) i gacki brunatne (Plecotus auritus). Później, wraz z pracownikami Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska, wybraliśmy się do Fortu V. Oprócz licznych przedstawicieli wyżej wymienionych gatunków natrafiliśmy na nocki łydkowłose (Myotis dasycneme). Ich obecność cieszy szczególnie ponieważ są one rzadko spotykane na naszym terenie. To między innymi dla nich, oraz dla nocków dużych (Myotis myotis) i mopków zachodnich (Barbastella barbastellus) stworzono obszar Natura 2000 – Forty w Toruniu. Nocki łydkowłose oraz ponad 50 mopków zachodnich i 3 nocki duże, hibernujące w szczelinach budowli, to najlepszy dowód na to, że ochrona toruńskich fortyfikacji ma sens. Z początkiem lutego, ponownie z pracownikami RDOŚ, liczyliśmy nietoperze w Forcie XV, Forcie XIII oraz baterii 150mm. Po zakamarkach Fortu XIII, leżącego na terenie wojskowym, prowadził nas jego opiekun i znawca, major rezerwy Marian Rochniński. Miejsce to szczególnie upodobały sobie nocki Natterera, nocki rude, gacki brunatne i …. nocki duże! Podobny skład gatunków obserwowaliśmy w baterii 150mm i w Forcie XV. Dominowały tam nocki Natterera i nocki rude. Wczoraj (tj.08.02) pojawiliśmy się na zamku w Świeciu. Pomimo trwającej renowacji kompleksu nietoperzy było tam więcej niż w roku poprzednim. Średniowieczne mury upodobały sobie głównie mopki zachodnie, gacki brunatne i nocki Natterera. Głębokie szczeliny w murach zapewniają im świetną kryjówkę i czasem trzeba było się nieźle nagimnastykować by je znaleźć! Jako ostatnie miejsce odwiedziliśmy lasy nadleśnictwa Solec Kujawski. Tamtejsze obiekty hydrotechniczne stanowią doskonałe zimowiska dla gacków brunatnych. Uzbrojeni w wodery i łopaty sprawdziliśmy każdy centymetr tych obiektów, nierzadko w wodzie po pas. Tegoroczny monitoring udowadnia, że warto tworzyć i chronić miejsca zimowania nietoperzy, z roku na rok liczebność tych pożytecznych ssaków powoli wzrasta. Cieszymy się, że możemy to zjawisko obserwować i w nim uczestniczyć!
Zimowe liczenia nietoperzy
Dzisiaj (tj.27.01.22) koło naukowe kręgowców Tetrapoda oraz studenci III rok biologii pod opieką dr Krzysztofa Kasprzyka oraz dr hab. Michała Wojciechowskiego, prof. UMK uczestniczyli w zimowym liczeniu nietoperzy na terenie Fortu IV. Zobaczyliśmy ponad sto sztuk, 5 gatunków tych hibernujących ssaków
Tylko liczenia hibernujących nietoperzy pozwalają nam oszacować ile osobników danego gatunku występuje na danym obszarze. Pamiętajmy, że wszystkie nietoperze objęte są ochroną ścisłą, co reguluje Ustawa o ochronie przyrody z 16 kwietnia 2004 roku. Zwierząt tych nie należy niepokoić, ponieważ wybudzenie z hibernacji kosztuje je mnóstwo energii. Jeśli więc zobaczycie przypadkiem nietoperza na strychu czy w piwnicy, nie płoszcie go. Pozostawiony w spokoju przetrwa spokojnie całą zimę.
Grant NCN dla dr. Krzysztofa Kowalskiego
W środę (07.12.2022) na stronach Narodowego Centrum Nauki pojawiły się listy rankingowe projektów zakwalifikowanych do finansowania w ramach konkursów OPUS 23, PRELUDIUM 21 oraz POLONEZ BIS 2. Pośród grantów w konkursie OPUS 23, w panelu NZ8, które otrzymają finansowanie znalazł się projekt złożony przez dr. Krzysztofa Kowalskiego: „Kompromis w alokacji energii pomiędzy produkcją toksyn a utrzymaniem somatycznym u toksycznych zwierząt”. Kwota dofinansowania to 1,5 mln złotych. Należy zaznaczyć, że spośród 76 wniosków, w panelu NZ8, finansowanie otrzymało tylko 11 projektów, a współczynnik sukcesu wyniósł 14%. Projekt dr. Krzysztofa Kowalskiego jest jedynym z Wydziału Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych UMK, który uzyskał finansowanie w konkursie OPUS, w panelu Podstawy wiedzy o życiu na poziomie środowiskowym.
Krzysztofowi serdecznie gratulujemy !!! Mijający rok był dla Niego szczególnie pracowity, tym bardziej cieszy taki prezent od Św. Mikołaja (w tej roli NCN).
(a od stycznia zakasujemy rękawy i zabieramy się ostro do pracy !!!)
Spotkanie koła naukowego- Tetrapoda
Jadowita ryjówka na Coperniconie 2022 !
W dniach 16-18 września 2022 r. w Toruniu miała miejsce jedenasta edycja Festiwalu Gier i Fantasy „Copernicon” 2022. Hasło tegorocznej edycji to “Wszyscy Jesteśmy Fantastyczni!” Na specjalne zaproszenie organizatorów pierwszy dzień festiwalu otworzył pracownik naszej Katedry, dr Krzysztof Kowalski, który wygłosił wykład pt. „Jadowita ryjówka – słodki futrzak czy żarłoczna bestia?”. Swój wykład dr Kowalski poświęcił potwierdzeniu jadowitości ryjówki aksamitnej przez jego zespół. Opowiedział też m. in. o tym po co ryjówkom jad, gdzie go produkują i czy jad ryjówek może być niebezpieczny dla człowieka.
Nasi koledzy na 5th Oxford | Berlin Summer School on Open and Responsible Research in the Life Sciences 2022
W dniach 5-9 września br. pracownicy naszej Katedry, dr Anna Przybylska-Piech i dr Krzysztof Kowalski, uczestniczyli w the 5th Oxford | Berlin Summer School on Open and Responsible Research in the Life Sciences 2022, która odbyła się w Berlinie. Szkolenie zorganizowane zostało przez Uniwersytet Oksfordzki oraz Uniwersytet Medyczny Charité w Berlinie i skierowane było do młodych naukowców rozpoczynających karierę naukową i prowadzących badania z wykorzystaniem zwierząt doświadczalnych. Tematyka szkolenia dotyczyła m. in. etyki badań na zwierzętach oraz otwartości, transparentności i powtarzalności badań naukowych. Na wyjazd do Berlina dr Przybylska-Piech i dr Kowalski otrzymali stypendia naukowe przyznane przez German Federal Institute for Risk Assessment.
Nasi pracownicy na RANK SYMPOSIUM
Lord J. Arthur Rank (1888-1972) był brytyjskim przemysłowcem i biznesmenem, a także filantropem. W 1953 wraz z żoną założył J. Arthur Rank Group Charity, obecnie The Rank Foundation. W ostatnim roku swojego życia, Lord Rank utworzył osobną fundację aby rozwijać badania w dwóch dziedzinach: żywieniu ludzi i zwierząt i hodowli roślin oraz optoelektronice. Fundusze Fundacji do dziś wspierają utalentowanych naukowców, przez przyznawanie im stypendiów oraz organizację sympozjów, które skupiają młodych naukowców dając im możliwość dyskusji, debaty oraz nawiązywania trwałych kontaktów.
Nasi pracownicy zostali zaproszeni na jedno z organizowanych przez Rank Prize Nutrition sympozjów.
W dniach 11-14 lipca, w Grasmere w Wielkiej Brytanii odbyło się RANK SYMPOSIUM ON VARIATON IN METABOLIC RATE: WHERE DOES IT COME FROM AND WHY DOES IT MATTER? W przepięknej scenerii Lake District, prof. Wojciechowski, dr Przybylska i dr Noakes mieli możliwość zaprezentowania wyników swoich badań i przedyskutowania ich z gronem uznanych, a także młodych naukowców. Takie doświadczenia są bezcenne i pozwalają nawiązać współpracę z ludźmi z całego świata zajmującymi się podobnymi zagadnieniami.
Dr Krzysztof Kowalski nowym przewodniczącym Komitetu Okręgowego Olimpiady Biologicznej w Toruniu
Dr Krzysztof Kowalski, pracownik naszej Katedry, został nowym przewodniczącym Komitetu Okręgowego Olimpiady Biologicznej w Toruniu na kadencję 2022-2025. Pan Dr zastąpił na tym stanowisku ustępującego, długoletniego przewodniczącego dr. Lucjana Rutkowskiego z Katedry Geobotaniki i Planowania Krajobrazu. Od roku 2019 dr Kowalski pełnił funkcję sekretarza Komitetu oraz organizował zawody I i II stopnia Olimpiady Biologicznej. Efekty tej pracy od lat stanowią wspaniałą wizytówkę Wydziału Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych UMK oraz przyczyniają się do promocji Wydziału i Uniwersytetu.
Serdecznie gratulujemy nominacji i życzymy dalszych sukcesów!
Wyróżnienie dla dr. Krzysztofa Kowalskiego
W piątek, 24 czerwca, mieliśmy przyjemność uczestniczyć w uroczystości rozdania nagród Jego Magnificencji Rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, podczas której indywidualne wyróżnienie za osiągnięcia w dziedzinie organizacyjnej odebrał dr Krzysztof Kowalski. Od roku 2019 pełnił On funkcję sekretarza Komitetu Okręgowego Olimpiady Biologicznej w Toruniu oraz organizował zawody I i II stopnia Olimpiady. Efekty tej pracy od lat stanowią wspaniałą wizytówkę Wydziału Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych UMK oraz przyczyniają się do promocji Wydziału i Uniwersytetu.
Serdecznie gratulujemy !
Nowy jadowity gatunek ryjówki – odkrycie pracownika naszej Katedry
W czasopiśmie Zoological Letters ukazał się artykuł pt. „A new, widespread venomous mammals species: hemolytic activity of Sorex araneus venom is similar to that of Neomys fodiens venom”, którego wiodącym autorem jest dr Krzysztof Kowalski, pracownik naszej Katedry. Autorzy pracy potwierdzają, że jady ryjówek powodują hemolizę krwinek czerwonych żaby, przy czym jad rzęsorka rzeczka Neomys fodiens wykazuje silniejszą aktywność hemolityczną niż jad ryjówki aksamitnej Sorex araneus. Już w 1607 roku Edward Topsell jako pierwszy sugerował w swoim dziele pt. „Historie of Foure-footed Beasts”, że ugryzienia ryjówki aksamitnej mogą powodować toksyczne efekty. Jednak dopiero teraz, po upływie 400 lat, dr Kowalski i jego współpracownicy (prof. Leszek Rychlik i dr Paweł Marciniak z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu) dowodzą, że ryjówka aksamitna jest rzeczywiście jadowita. Wyniki tych badań rzucają nowe światło na ewolucję jadowitości u ryjówek, wskazując że produkcja jadu u tych drobnych ssaków owadożernych może być bardziej rozpowszechniona niż dotąd przypuszczano.
Link do artykułu:
https://zoologicalletters.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40851-022-00191-5
Zmarła dr Grażyna Czopek (1927-2022)
Grażyna Czopek (z domu Skirgajło) urodziła się w Wilnie 19.03.1927 roku. Ukończyła Gimnazjum i Liceum im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie w 1939 roku. Dalsze etapy edukacji to tajne komplety nauczania i matura zdana w Państwowym Litewskim Gimnazjum w Wilnie w 1945 roku. Podczas okupacji w latach 1943 – 1944 pracowała jako przymusowy robotnik w Państwowej Fabryce Chemicznej w Wilnie. W roku 1951 ukończyła studia na kierunku biologia na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika. W latach 1951 – 1953 kierowała Laboratorium Wojskowej Stacji Krwiodawstwa w Bydgoszczy. Pracę na UMK podjęła w roku 1950 uzyskując w 1962 roku stopień doktora. Z UMK związana była do przejścia na emeryturę w roku 1987 zajmując kolejno stanowiska asystenta i adiunkta w Zakładzie Anatomii Porównawczej, który następnie został przekształcony w Zakład Zoologii Ogólnej, Zakład Histologii i Embriologii i Zakład Zoologii Kręgowców. Była cenionym o oddanym pracy dydaktycznej pracownikiem, lubianym przez studentów. W latach 1961 – 1972 pracowała również w Państwowej Szkole Laborantów Medycznych w Toruniu, w której organizowała Pracownię histologiczną. Zainteresowania naukowe dr Czopkowej koncentrowały się wokół zagadnień anatomii i histologii porównawczej układu mięśniowego, krwionośnego i pokarmowego płazów. Efektem pracy jest wiele cenionych publikacji. Była członkiem założycielem Toruńskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Zoologicznego pełniąc funkcję sekretarza oddziału, vice-przewodniczącego i przewodniczącego Toruńskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. W 2003 roku w uznaniu zasług włożonych w rozwój PTZool uzyskała status Członka Honorowego. Należała do Towarzystwa Naukowego w Toruniu oraz Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika. Odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Data pogrzebu zostanie podana w terminie późniejszym.
Warsztaty dla Olimpijczyków
W dniach 6-8 kwietnia 2022 r. na Wydziale Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych UMK w Toruniu odbyły się warsztaty przygotowujące Olimpijczyków do zawodów centralnych 51. Olimpiady Biologicznej, które odbędą się 22-24 kwietnia w Warszawie. W warsztatach uczestniczyło 18 uczniów z 12 szkół z województwa kujawsko-pomorskiego i wielkopolskiego.
Podczas warsztatów Olimpijczycy doskonalili umiejętności praktyczne w ramach pracowni zoologicznej, botanicznej, biochemicznej i bioinformatycznej. Uczniowie m.in. wykonali sekcję ryby, dżdżownicy i karaczana, uczyli się wykonywać preparaty histologiczne tkanek roślinnych oraz poznali zasady pipetowania.
Warsztaty zostały zorganizowane i przeprowadzone przez członków Komitetu Okręgowego Olimpiady Biologicznej w Toruniu oraz pracowników Wydziału Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych UMK, w tym pracowników Katedry Zoologii i Ekologii Kręgowców: mgr Annę Kowalczewską, mgr Annę Nowak oraz dr. Krzysztofa Kowalskiego (sekretarza KOOB).
Wszystkim Olimpijczykom życzymy powodzenia podczas zawodów centralnych oraz uzyskania tytułu laureata Olimpiady Biologicznej.
Akcja ochronna płazów na Barbarce
W niedzielę 27.03. br. odbyła się na Barbarce Akcja „Ochrony gatunkowej płazów”. Organizatorem wydarzenia byli pracownicy Szkoły Leśnej na Barbarce a sama akcja zrealizowana została dzięki dofinansowaniu Gminy Miasta Toruń. W ramach akcji zorganizowane zostały dwa spacery z ekspertem, dr. Krzysztofem Kowalskim, pracownikiem Katedry Zoologii i Ekologii Kręgowców Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wydarzenie spotkało się ze sporym zainteresowaniem dzieci i osób dorosłych.
Dr Kowalski wprowadził uczestników wydarzenia w tajniki płaziego świata, opowiadając m.in. o roli płazów w środowisku przyrodniczym i ich znaczeniu dla człowieka; głównych czynnikach, które prowadzą do spadku liczebności płazów oraz działaniach ochronnych. Uczestnicy spaceru mogli się również dowiedzieć jak odróżnić żabę od ropuchy oraz samca ropuchy od samicy. Pierwsze ropuchy szare i żaby trawne zostały już przeniesione do zbiornika rozrodczego. Zapewne w najbliższych dniach migracja ropuch nabierze rozpędu, dlatego podczas spacerów na Barbarce warto zwrócić uwagę na wędrujące płazy.
Zdjęcia: Pani Anna Makowska
Zimowe liczenia nietoperzy
Wydawać by się mogło, że zima to dla pracowników Katedry Zoologii i Ekologii Kręgowców czas zmniejszonej aktywności. Nic bardziej mylnego! Absolutnie nie zapadliśmy w hibernację! Te zimowe miesiące poświęcamy liczeniu nietoperzy. Uzbrojeni w latarki i ubrani w wodery sprawdziliśmy każdy centymetr schronień w poszukiwaniu tych latających ssaków.
Wspólnie z pracownikami Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska prowadzimy monitoring nietoperzy zimujących w toruńskich fortach oraz Zamku w Świeciu, będącymi obszarami Natura 2000. Prowadziliśmy również liczenia w miejscach hibernacji położonych na terenie Nadleśnictwa Solec Kujawski, które zostały stworzone w ramach projektu realizowanego we współpracy dr. Krzysztofa Kasprzyka z tamtejszym Nadleśnictwem.
Wraz z grupą kierowaną przez naszego absolwenta, Ireneusza Steca, uczestniczyliśmy w liczeniu nietoperzy hibernujących na zamku w Kwidzynie, w ruinach zamku w Prabutach oraz na Zamku w Malborku. Była to niepowtarzalna okazja by wejść do miejsc niedostępnych dla zwiedzających. Nietoperze uwielbiają szczeliny i pęknięcia tych średniowiecznych murów.
Najczęstszymi gatunkami występującymi na naszym terenie są nocki rude i nocki Natterera, następnie gacki brunatne, nocki duże i mopki. W tym roku po raz pierwszy podczas liczeń zimowych w Toruniu zaobserwowaliśmy nocka łydkowłosego, który jest obiektem szczególnego zainteresowania z punktu widzenia ochrony tych ssaków.
Tylko liczenia hibernujących nietoperzy pozwalają nam oszacować ile osobników danego gatunku występuje na danym obszarze. Pamiętajmy, że wszystkie nietoperze objęte są ochroną ścisłą, co reguluje Ustawa o ochronie przyrody z 16 kwietnia 2004 roku. Zwierząt tych nie należy niepokoić, ponieważ wybudzenie z hibernacji kosztuje je mnóstwo energii. Jeśli więc zobaczycie przypadkiem nietoperza na strychu czy w piwnicy, nie płoszcie go. Pozostawiony w spokoju przetrwa spokojnie całą zimę.
Zawody Okręgowe II stopnia 51. Olimpiady Biologicznej
W minioną sobotę, tj. 22 stycznia na naszym wydziale odbyły się zawody okręgowe II stopnia 51. Olimpiady Biologicznej. Na naszym Wydziale gościliśmy ponad 100 uczestników z województw kujawsko-pomorskiego oraz wielkopolskiego. Podczas trzygodzinnych zmagań uczniowie klas licealnych mierzyli się z zadaniami z zakresu m.in. biochemii, genetyki, anatomii, fizjologii i ekologii.
Dzięki zaangażowaniu Sekretarza Komitetu Okręgowego – dr. Krzysztofa Kowalskiego oraz Członków Komitetu organizacja zawodów okazała się wielkim sukcesem!
Serdecznie dziękujemy wszystkim za pomoc !!! A za uczniów trzymamy mocno kciuki!
Jeśli chcieliby Państwo sprawdzić swoją wiedzę to zadania są dostępne na stronie: http://www.olimpbiol.pl/index.php/zadania/
Kongres Society for Integrative and Comparative Biology w Phoenix, AZ, USA
Jak co roku na początku stycznia badacze biologii integracyjnej spotkali się na kongresie, tym razem w Phoenix w Arizonie. Było nas tam troje: prof. Małgorzata Jefimow, dr. Matthew Noakes i prof. Michał Wojciechowski. Wszyscy zaprezentowaliśmy wyniki badań prowadzonych w Katedrach Zoologii i Ekologii Kręgowców oraz Fizjologii Zwierząt i Neurobiologii.
Nowy grant dla dr. Matthew Noakesa
Na ogłoszonych wczoraj przez Narodowe Centrum Nauki listach rankingowych dla konkursu MINIATURA znalazł się projekt dr. Matthew Noakesa: „Czy elastyczność fenotypowa utraty ciepła jest cechą powtarzalną u nietoperzy klimatu umiarkowanego?”. Badania te pozwolą zrozumieć nam w jaki sposób nietoperze mogą reagować na gwałtowne zmiany temperatury otoczenia i ekstremalne upały. Wyniki będą stanowiły podstawę do dalszych badań nad znaczeniem elastyczności fenotypowej u nietoperzy oraz dostarczą nowych danych niezbędnych do opracowywania modeli predykcyjnych odpowiedzi zwierząt na zmieniający się klimat.
Bliskie spotkania z nietoperzami
Podczas ostatniego obrączkowania nietoperzy w okolicach Stacji Terenowej w Sobinach, Annie Kowalczewskiej i Michałowi Wojciechowskiemu towarzyszyła ekipa programu Spotkań z Ekologią. W transmitowanym na antenie TVP 3 Bydgoszcz materiale opowiadaliśmy o biologii nietoperzy, gatunkach żyjących w Polsce oraz pokazaliśmy w jaki sposób obrączkowane są nietoperze. O tym jak istotną rolę w ekosystemie spełniają te ssaki oraz dlaczego prowadzone przez nas badania są tak ważne dla leśników opowiedział leśniczy z Nadleśnictwa Osie, Karol Bocian. Zachęcamy gorąco do obejrzenia materiału!
https://bydgoszcz.tvp.pl/1867330/spotkania-z-ekologia
Staż zagraniczny na Uniwersytecie w Ulm
Nasza świeżo upieczona pani Doktor – Anna Przybylska-Piech z początkiem października wyjechała na półroczny staż zagraniczny do Ulm w Niemczech. Staż jest częścią projektu: Polimorfizm fenotypu zimowego w populacji chomicznika dżungarskiego (Phodopus sungorus), realizowanego we współpracy z prof. Anniką Herwig z Uniwersytetu w Ulm, a finansowanego w ramach otrzymanego przez dr. Annę Przybylską-Piech grantu ETIUDA Narodowego Centrum Nauki. Projekt ma na celu porównanie molekularnego mechanizmu regulacji poziomu hormonów tarczycy, w tym poziomu ekspresji genów u różnych fenotypów chomicznika dżungarskiego. Pozwoli to na dalszy rozwój badań nad ewolucyjnym mechanizmem utrzymywania się polimorfizmu zimowego fenotypu w populacji.
Mamy nowego DOKTORA !
Rada Naukowa w dyscyplinie nauki biologiczne 17 września nadała Annie Przybylskiej-Piech tytuł doktora. 24 czerwca Dr Anna Przybylska-Piech obroniła pracę pt.: Polimorfizm zimowego fenotypu w populacji heterotermicznego gryzonia, chomicznika dżungarskiego, Phodopus sungorus, którą przygotowała pod opieką dr hab. Małgorzaty Jefimow, prof. UMK. Recenzentami pracy byli: dr hab. Karol Zub, profesor IBS PAN z Instytutu Biologii Ssaków, Polskiej Akademii Nauk oraz dr hab. Paweł Brzęk z Wydziału Biologii Uniwersytetu w Białymstoku. Praca zebrała wiele pozytywnych komentarzy zarówno od recenzentów, jak i członków Rady. Serdecznie gratulujemy !!!
(jak widać Pani Doktor od razu wzięła się do roboty !) 😄
Venoms & Toxins 2021. Konferencja Toksynologiczna w Oksfordzie
W dniach 25-27 sierpnia 2021 r. dr Krzysztof Kowalski, pracownik naszej Katedry, uczestniczył w The 8th International Toxinology Meeting Venoms and Toxins at Oxford. Ze względu na obostrzenia epidemiczne konferencja obyła się w formie zdalnej. Mimo to przyciągnęła rzeszę badaczy z ponad 30 państw z całego świata. Podczas spotkania wygłoszono blisko 50 referatów i zaprezentowano ponad 40 posterów. Dr Kowalski wygłosił referat pt. „A new venomous shrew species rediscovered” i zaprezentował wyniki swoich badań dot. aktywności hemolitycznej jadów dwóch ssaków z rodziny ryjówkowatych.
link do strony konferencji: http://lpmhealthcare.com/venoms-and-toxins-2021/speakers-agenda/
16th International Hibernation Symposium 1-5 Sierpnia 2021 Groningen, Holandia
Co 4 lata naukowcy z całego świata badający hibernację zwierząt oraz zjawiska i procesy z nią związane spotykają się na Międzynarodowym Sympozjum Hibernacyjnym. Tym razem udało się na nie dotrzeć również trójce pracowników naszej Katedry. Ze względu na pandemię Sympozjum zostało przesunięte o rok i odbywało się w trybie hybrydowym, jednak profesor Wojciechowski, dr Noakes and mgr Przybylska-Piech, w towarzystwie profesor Jefimow z Katedry Fizjologii Zwierząt i Neurobiologii pojawili się na Sympozjum osobiście.
Sympozjum jak zawsze przyciągnęło badaczy ze wszystkich kontynentów, zajmujących się zwierzętami występującymi zarówno w tropikach jak i w strefach polarnych. Sporą grupę reprezentowali również badacze pracujący nad wykorzystaniem zjawiska hibernacji w medycynie. Nasi pracownicy zaprezentowali swoje najnowsze wyniki badań. Dr Matthew Noakes przedstawił prezentację pt.: The effect of acute water and food restriction on torpor use in Siberian hamsters, a mgr Anna Przybylska-Piech zarówno prezentację (Flexibility of metabolic rate in three winter phenotypes of the Siberian hamster (Phodopus sungrus) jak i poster (Nonresponding Siberian hamsters use fasting-induced torpor). W międzyczasie profesor Michał Wojciechowski poprowadził jedną z sesji na konferencji.
11.06.2021 Studenci wrócili!
Po wielu miesiącach prowadzenia zajęć w formie zdalnej, w końcu mieliśmy okazję spotkać się ze Studentami. Pogoda dopisała, więc w ramach zajęć z Fizjologii ekologicznej wraz ze Studentami biologii i ochrony środowiska udaliśmy się przed budynek wydziału aby mierzyć temperaturę operatywną zwierząt zmiennocieplnych. Za modele posłużyły gipsowe odlewy żab a także modele gadów wykonane z miedzianych rurek. Studenci wykorzystali zieleń przed budynkiem i zmierzyli temperaturę zwierząt znajdujących się w cieniu lub na słońcu oraz w trawie lub na drzewach. Dodatkowo część modeli została nasączona wodą tak aby umożliwić parowanie. Cały eksperyment pozwolił Studentom na wyciągnięcie wniosków dotyczących różnych sposobów przepływu ciepła między zwierzętami a środowiskiem. Mamy nadzieję, że Studenci wyszli z zajęć tak zadowoleni jak my. Z niecierpliwością oczekujemy kolejnego roku akademickiego!
19.05.2021
Od początku maja pracownicy naszej Katedry pod kierunkiem dr. Zenona Czenze z Uniwersytetu Nowej Anglii w Armidale w Australii oraz dr. Matthew Noakesa i dr. hab. Michała Wojciechowskiego, prof. UMK badają termoregulację nietoperzy zasiedlających budki lęgowe okolic Torunia oraz Stacji Terenowej w Sobinach. Chcemy odpowiedzieć na pytanie, jak nietoperze klimatu umiarkowanego radzą sobie z nieprzewidywalnymi, lecz coraz częstszymi wiosną i latem falami gorąca. Pobyt obu naukowców w naszej Katedrze jest finansowany z funduszy Mobliności IDUB UMK (MN) oraz wyłaniającego się pola badawczego Ekologia i Bioróżnorodność (ZC). Badania prowadzone są na podstawie zgód Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska oraz Lokalnej Komisji Etycznej.
19.04.2021 Bliskie spotkania z płazami
Czym różni się żaba od ropuchy ? Co to jest ampleksus ? I jak zmiany klimatu wpływają na płazy? Na te i wiele innych pytań w programie “Spotkania z ekologią”, emitowanym przez TVP 3 Bydgoszcz, odpowiada nasz specjalista od płazów dr Krzysztof Kowalski. Zobaczcie koniecznie! https://bydgoszcz.tvp.pl/1867330/spotkania-z-ekologia
01-06-2020
Ostatnio znów pojawiliśmy się w stacji terenowej w Sobinach. Tym razem wraz z naszą magistrantką pojechaliśmy zaobrączkować pisklęta ze skrzynek które sprawdziliśmy w czasie poprzedniego wyjazdu. Udało się zaobrączkować 73 pisklęta (11 modraszek i 62 bogatki) oraz samicę sosnówki wysiadującą jaja. Obrączkowanie ptaków jest bardzo starą i bardzo skuteczną metodą badania populacji ptaków. Pozwala ona na zbieranie informacji o biologii, ekologii czy etiologii gatunków. Oczywiście w dalszym ciągu będziemy monitorować zasiedlenie powieszonych przez nas skrzynek i mamy nadzieję że uda się nam zaobrączkować kolejne pisklęta.
11-05-2020
W ostatni weekend nasi pracownicy oraz studentki ze Studenckiego Koła Naukowego Tetrapoda odwiedzili stację terenową w Sobinach. Wyjazd miał na calu sprawdzenie zawieszonych w zeszłym roku skrzynek dla ptaków oraz nietoperzy. Okazało się że mimo niesprzyjającej aury, pierwsze ptaki założyły gniazda i wysiadują jaja. Znaleźliśmy gniazda bogatki, modraszki i kowalika. Również nietoperze gacki okazały się lokatorami drewnianych ptasich skrzynek. Kontrola zasiedlenia skrzynek ptasich pozwala na badania populacji wtórnych dziuplaków na terenie Borów Tucholskich. Również skrzynki dla nietoperzy cieszą się dużym zainteresowaniem tych latających ssaków. Ostatnio znaleźliśmy w nich karliki, borowce wielkie, nocki Natterera oraz mroczki późne. Dane które uzyskaliśmy pozwalają monitorować stan populacji nietoperzy, a wszystkie ich gatunki są w Polsce pod ochroną.
18-02-2020
Miło nam poinformować, że mgr Anna Przybylska-Piech będąca asystentem w Naszej Katedrze znalazła się na liście laureatów programu PROM, finansowanego z Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej. Anna otrzymała finansowanie na wyjazd na międzynarodową konferencję. Będzie to świetna okazja na podzielenie się uzyskanymi przez nią wynikami badań.
15-01-2020
Nasz pracownik dr Roger Colominas-Ciuro otrzymał grant Travelling Fellowship sponsorowany przez The Company of Biologists. Dzięki tym funduszom odbył on 6 tygodniowy staż w Institut Pluridisciplinaire Hubert Curien w Strasburgu we Francji, pod kierunkiem dr Froancois Criscuolo. Dr Colominas-Ciuro analizował tam próbki zebrane w ramach grantu NCN Czy kompromis między regulacją temperatury ciała a oszczędzaniem wody warunkuje sukces migracji ptaków Wróblowych? Analizy tam wykonane dotyczyły skracania się telomerów pod wpływem sztucznie symulowanych fal zimna i gorąca. Biorąc pod uwagę trwające zmiany klimatu i zwiększającą się częstotliwość występowania nieprzewidywalnych zjawisk pogodowych badania ich wpływu na ekologię i fizjologię zwierząt należą do jednych z najbardziej pożądanych w ostatnim czasie.
15-08-2019
W dniach 5-9 sierpnia nasi pracownicy wzięli udział w The 10th International Congress of Comparative Physiology and Biochemistry. Konferencja odbyła się w Ottawie w dniach 5-9 Sierpnia 2019 i przyciągnęła rzeszę badaczy z całego świata. Nasi pracownicy mieli możliwość zaprezentowania wyników swoich badań. Mgr Anna Przybylska-Piech oraz dr Roger Colominas-Ciuró zaprezentowali postery oraz krótkie prezentacje ustne. Z kolei dr hab. Michał Wojciechowski został zaproszony do wygłoszenia wykładu na sympozjum na temat elastycznych dostosowań do gwałtownych zmian środowiskowych.